عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
لزوم ترویج نگاهی نو به حجاب/
حجابرا نباید دراین گزاره خلاصهکرد که"حجابمصونیت است‌‌نه محدودیت"
گروه فرهنگی ـ منصور حداد: تصوير معصومیت کودکانه دخترکان محجبه، زیبایی هوشمندانه‌اي برای نشان دادن لطافت‌های حجاب دارد. از جمله اين تصاوير، عكس ها و يا پوسترهاي از چهره خواهران محجبه جوان و يا ميان‌سال با همان نگاه قبل براي ترویج و تبلیغ حجاب، كه شایسته ملامت و حائز اشکال جدي شرعی است.
رجانیوز به عنوان یک پایگاه نخبه گرا بيش از آن كه در مسير ترويج و انتشار قدم بزند، در بین فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی جايگاه تحليلي-تبييني دارد. لذا پرداختن به موضوعات و سوژه ها مي‌تواند از نگاه های فراتحلیلی نیز مدّ نظر قرار گیرد.
مسئله حجاب، یک مسئله ذوابعاد در زوایای روح و جانِ انسان و جامعه، دین و حکومت است. ساده نگری و تقلیل بحث در اجباری بودن یا اختیاری بودن و در نهایت مذمت نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در ایفای نقش و کارویژه‌اش نوعی فرار از تأمل و توجه کافی به این حوزه ارزشمند و متعالی است.
سال هاست، طرح بحث حجاب از سوي متفكران ديني بر عبارت مشهور استاد شهيد مرتضي مطهري مبني بر «حجاب محدوديت نيست، مصونيت است» استوار شده است. اين ديدگاه بر ويژگي هاي روان شناختي انسان تكيه دارد و وجود حائل ميان «آتش ذاتي تنوع طلبانه نوع مردان» و «حرير و ديباي آسيب پذير لطافت زنانه» را امري عقلي و طبيعي مي داند.
گفتمان مصونیت محور معتقد است، حجاب مانع و محافظی در برابر هوس مردمان است. این گفتمان تهدید محور بیش از آن که بر رشد و تعالی فرد تکیه داشته باشد می خواهد، از داشته ها محافظت کند. لذا برای روح بلند آدمی و برخی کنجکاوی هاي كودكانه زنانه و هیجان هاي غيرقابل انكار عصر جديد از تأثيرگزاري كمتري برخوردار است. این نگاه به دنبال تمرکز بر غیرت مردانه و استفاده از حیای زنانه است. دشمن نيز با علم به اين ويژگي هاي ذاتي خداوندي، غیرت زدایی از مردان و حیازدایی از زنان را در برنامه خود قرار داده و بعضاً موفقيت هاي خوبي را در پوشاندن اين شاخصه هاي فطري انسان بدست آورده است.
اما يكي از اساتيد فنِ تبليغ و تبيينِ مفاهيم اسلامي از زاويه جديدي به مسئله حجاب پرداخته اند. ايشان در سخنراني هاي متعددي فرموده باشند كه بنده هيچ گاه براي لزوم و اهميت حجاب سخنراني نخواهم كرد، و در عمل هم به اين رويه خود پايبند بوده اند. چرا كه معتقدند بايد الگوي حركتي زن را در ابعادي چون حضرت زينب كبري در اسارت با آن وضع نگفتني نشان داد، تا مقدمات اولي خود به خود و به صورت پيش فرض حل شود و از محل بحث خارج باشد. در اين روش تبلیغ به معنای رساندن و ابلاغ كردن اهميت دارد نه آن كه فرد با بمباران تهديدات محتمل آينده به سر كردن چادر و پوشاندن سر و وضع خود مجاب كرد.
بلكه استاد پناهيان تلاش مي كند اسطوره متعالي انساني حضرت صديقه طاهره سلام الله عليها را در هيبت يك زن انقلابي تمام عيار ولي يكه و تنها، بر مخاطب معلوم كند. نويسنده مي توان در ادامه بانويي استاد دانشگاه، را بازنمايي كند كه در برابر مقام معظم رهبري پاي خود را دراز كرده است. چرا كه او همسر شهيد شهرياري، كسي است كه در راه نجات همسر جانباز شده است و اين نائب امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف است كه به نيابت به عيادت و تسلّي اين خانم و بچه هايش آمده است.
از سوي ديگر اين نگاه در ذات خود یک نگاه مصونیت‌زای بسیار قوی‌تر نيز دارد. حجاب باعث مي شود، مبرزّات زنانه پوشانده شود و زن در اجتماع فارغ از زنانگي اش ديده شود. فرصت انسانیت، فرصت زن بودن فارغ از جنسیت. این نگاه به صورت ضمني به مخاطب نشان خواهد داد كه وقتي بر زنانگي هاي خود تكيه كند، نباید منتظر احترام و تکریم و تعامل فرای جنسیت خود را داشته باشد. حتی از دید هم‌جنسان به عنوان يك نمونه ديگر از تناسب اندام، رنگ بندي اعضای صورت و سليقه مندي در انتخاب لباس ديده مي شود.
«حجاب مايه‌ى تشخص و آزادى زن است؛ برخلاف تبليغات ابلهانه و ظاهربينانه‌ى ماديگرايان، مايه‌ى اسارت زن نيست. زن با برداشتن حجابهاى خود، با عريان كردن آن چيزى كه خداى متعال و طبيعت پنهان بودن آن را از او خواسته، خودش را كوچك ميكند، خودش را سبك ميكند، خودش را كم‌ارزش ميكند. حجاب وقار است، متانت است، ارزشگذارى زن است، سنگين شدن كفه‌ى آبرو و احترام اوست؛ اين را بايد خيلى قدر دانست و از اسلام بايد به خاطر مسئله‌ى حجاب تشكر كرد؛ اين جزو نعمتهاى الهى است.» حضرت آيت الله خامنه اي حفظه الله در ديدار با جمعى از مداحان سراسر كشور ۱۳۹۱/۰۲/۲۳
این معنا، نیز در ادبیات دیواری و به قولی پیامکی ناآشنا نیست. «کسی که زیبایی اندیشه دارد، زیبایی ظاهرش را به نمایش نمی‌گذارد.» متأسفانه اين رويكرد كه مي خواهد زن را دعوت به فرصت يافتن به تعالي غيروابسته به زمان و غيروابسته به تيغ و كرم و قلم كمتر جدي گرفته شده است. آن چه كه بايد در تقدير و بزرگداشت بزرگاني چون مرحومه استاد طاهره صفارزاده و امثالهم گفته مي شود اين است كه اگر انسان به دنبال حيات واقعي است، بايد همت عالي خود را بر بالفعل كردن توانمندي هاي بالقوه انديشه و قلم و سرانگشت و محبت دروني خود بجويد. نه اينكه مانند آنجلينا جولي بعد از احراز تراز يكِ مانكني دنيا به فكر بچه داري و كمك هاي بشردوستانه بيافتد. ابعاد فرصتي اين رويكرد در حوزه اقتصادی نیز قابل تصور است. در نقّادي هاي هوشمندانه روان شناسان غربي نيز بر اثر مخرب مجلات زيبايي بر آرامش روانی و انتقال مكرر هميشگي احساس ضعف و عقب ماندگي و زشتي ادبياتي غني توليد شده است.
مروّجان حجاب، صرفاً قشر خاصي را مخاطب پيام خود مي دانند. شُل حجاب ها، کم حجاب ها، بدحجاب‌ها یا هر تعبیر دیگری که برای زنان و دختران مدگراي ايراني انتخاب كنيم، چه ميزاني از زنان ايراني را شامل مي شوند؟ در صورتی که در نگاه فرصت محور صاحبان پوشش های کامل اسلامی از چادری‌ها تا مانتویی‌های نیز طرف این سخن هستند. چرا که تب زیبایی و مدگرایی در عرصه چادر و مانتو و روسری‌های متشرعانه نیز به راه افتاده است و تدبیر نسبت به این مسئله نیز شایسته توجه جدی و هوشمندانه است.
غايت حركتي هويتي براي زن ايراني-اسلامي به اندازه كافي تصويرپردازي و يا رونمايي هوشمندانه و ملموس نشده است. چرا كه در ميان تيپ هاي حوزوي، خانه دار، اقتصادي، دانشگاهي، پزشكي و حتي ورزشي امروز ايران و جهان اسلام شخصيت هاي كمترشناخته شده و ناشناخته فراواني وجود دارد. در قله اين زنان نيز مي توان به مادران شهدا اشاره كرد.
«بارها من اين را گفته‌ام؛ در زيارت خانواده‌هاى شهدا، اغلب اوقات مادران شهيد را شجاع‌تر و مقاوم‌تر از پدران شهيد يافتم. مگر محبت مادر را ميشود با محبت پدر مقايسه كرد؟ روح لطيف زنانه، آن هم نسبت به جگرگوشه، اين را پرورش بدهد، بزرگ كند مثل دسته‌ى گل، بعد راضى بشود كه او برود ميدان جنگ و به شهادت برسد؛ بعد براى اينكه جمهورى اسلامى دشمن‌شاد نشود، بر جنازه‌ى او گريه هم نكند! كه بنده مكرر به اين خانواده‌هاى شهدا گفتم گريه كنيد؛ چرا گريه نميكنيد؟ گريه ايرادى ندارد. گريه نميكردند، ميگفتند ميترسيم جمهورى اسلامى دشمن‌شاد شود. «زن مگو، مردآفرين روزگار».(6) زنهاى ما اينهايند؛ امتحان خوبى دادند.» حضرت آيت الله خامنه اي حفظه الله در ديدار با جمعى از مداحان سراسر كشور ۱۳۹۱/۰۲/۲۳
آن چه كه باعث مي شود مسابقه زيبايي در پياده روهاي ايران روز به روز رونق بيشتري بگيرد، ناشي از خستگي و دل نابستگي قاطبه زنان و دختران ايراني به شرعيات اسلام و يا دهن كجي به نظام اسلامي نيست. بلكه ناشي از نداشتن افق حركتيِ هويتيِ جذاب و كِشنده براي وانهادن «جلوه نمايي و گدايي احترام و محبت» با سوء استفاده از ويژگي زيبايي جويي زنانه در اجتماع است.
«اين زندگى ميگذرد؛ لذات و سختى‌هايش همه به طرفةالعينى ميگذرد. شما در دوره‌ى جوانى، اين حرف را درست نميفهميد. انسان در دوران جوانى خيال ميكند دنيا ثابت است، ساكن است، هميشه همين جور است؛ به سن ما كه رسيديد، يك نگاه ميكنيد، مى‌بينيد دنيا عجب سريع ميگذرد؛ چشم به هم ميزنيد، گذشته. خب، آن طرف: «و انّ الدّار الأخرة لهى الحيوان»؛(7) زندگى و حيات، آنجاست. «ذلك الّذى يبشّر الله عباده»(8) - كه امروز در آيات كريمه ميخواندند - بشارتهاى الهى آنجاست. هم براى آنجا، هم براى حفظ عزت كشور و پيشرفت كشور، وضع حجاب را، وضع عفاف را، وضع تقيدات و پايبندى را خانمها بايد مراقبت كنند؛ اين وظيفه است.
خودنمائى و جلوه‌فروشى، يك لحظه است و آثار سوء آن براى كشور، براى جامعه، براى اخلاق، حتّى براى سياست، آثار مخرب و ماندگار است؛ در حالى كه ملاحظه‌ى عفاف، ملاحظه‌ى حدود شرعى در رفتار و حركات بانوان، اگر چنانچه سختى‌اى داشته باشد، سختىِ كوتاهى است، اما آثارش، آثار عميق و ماندگارى است. خود خانمها خيلى بايد مراقبت كنند مسئله‌ى حجاب را، مسئله‌ى عفاف را؛ وظيفه‌ى آنهاست، افتخار آنهاست، شخصيت آنهاست.» حضرت آيت الله خامنه اي حفظه الله در ديدار با جمعى از مداحان سراسر كشور ۱۳۹۱/۰۲/۲۳
