رایة الهدی

حرم مطهر رضوی ملجأ فکری، فرهنگی و معنوی عموم ارادتمندانی است که از نقاط مختلف دنیا و ایرانی اسلامی به این آستان کبریایی مشرف می‌شوند. بسیارند زائرانی که هر زمان پا به این قطعه از بهشت می‌گذارند از سر ارادت و دوست داشتن مقداری از دارایی و یا بهترین چیزی را که دوست دارند، نذر حضرت می‌کنند.
سیدکاظم جعفرزاده، مدیر نذورات کل آستان قدس رضوی در یکی از روزهای سرد زمستانی، به گرمی ما را به حضور پذیرفت و با کلامی شیوا برایمان در مورد ارادت خالصانه زائران آستان مقدس رضوی سخنانی را گفت. مشروح این گفتگو را با هم می خوانیم:

* آقای جعفرزاده! ناذرین با چه روش‌هایی می‌توانند نذورات خود را پرداخت کنند؟
خوشبختانه امروزه پرداخت نذر برای زائران حضرت رضا(ع) بسیار ساده شده است، به طوری که می‌توان از راه‌های مختلف این کار را انجام داد. بسیاری از زائران طلا و یا پولی را که نذر کرده اند، داخل ضریح مطهر و پنجره‌ها می‌اندازند. یکی دیگر از راه‌های پرداخت نذورات مراجعه به دفاتر نذورات است که در بسیاری از صحن‌ها و رواق‌ها وجود دارد، امروزه اکثر افراد کمتر پول نقد به همراه دارند و بیشتر از کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند، از این رو دستگاه‌های کارتخوان در تمامی دفاتر نذورات وجود دارد. همچنین برای راحتی عموم زائرانی که از کشورهای مختلف برای زیارت حرم مطهر رضوی می‌آیند، تمامی ارزهای خارجی نیز در دفاتر نذورات گرفته می‌شود.

برخی دوست دارند که مواد غذایی مانند خرما، زعفران، گندم، حبوبات، البسه، ویلچر، قالی و قالیچه، لامپ روشنایی و کالاهای ارزشمند قدیمی را نذر امام رضا(ع) کنند، از این رو دفاتر نذورات غیر نقدی مستقر در مبادی ورودی حرم مطهر این دسته از نذرها را تحویل می‌گیرند و رسید آن را به شخص می‌دهند. یکی دیگر از راه‌های پرداخت نذورات واریز وجه مورد نظر به شماره‌های کارت و حساب‌های آستان قدس رضوی است.

* چه تعداد دفتر نذورات در مجموعه حرم مطهر رضوی وجود دارد؟
تا سال ۱۳۴۴هجری شمسی در آستان قدس حضرت رضا(ع) محل و یا دفتری جهت دریافت  نذورات وجود نداشت و عموماً افراد نذورات نقدی و طلا و نقره و جواهر زینتی خود را به داخل ضریح مطهر می‌انداختند.
نخستین دفتر مستقل جهت دریافت نذورات نقدی و اشیای با ارزش در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی  در رواق دارالسرو حرم مطهر ایجاد شد و دریافت دام زنده و گوشت، حبوبات، زعفران و... و. به صورت مستقیم توسط مهمانسرا تحویل و رسید آن به افراد داده می‌شد.

اما اکنون به منظور دسترسی راحت زائران، بیش از ۲۰ دفتر در صحن‌ها، رواق‌ها و ورودی‌های حرم مطهر وجود دارد که از این تعداد ۱۱ دفتر به صورت شبانه روزی و بقیه از ساعت هفت تا ۲۱ آماده دریافت نذورات نقدی و غیرنقدی زائران می‌باشند.

*در بین دفاتر نذورات، بیشترین مراجعات به کدام دفتر است؟
دفاتر نذورات واقع در رواق‌های دارالسرور، دارالولایه و دارالسعاده بالاترین مراجعات را دارند.

* عموماً نیات ناذرین که به دفاتر نذورات مراجعه می‌کنند، در چه حوزه‌هایی است؟
بیشتر نیات ناذرین در مورد نذر امام رضا(ع)، هدیه به امام رضا(ع)، نذر وسایل نقل و انتقال زائر، نذر میهمانسرای حضرت، نذر قسمتی از دام، نذر دام، نذر فرش‌های حرم مطهر، نذر روشنایی حرم مطهر، نذر بنای حرم، کمک به ساخت و توسعه مساجد، قربانی عید، رد مظالم، عقیقه، صدقات و خیرات، خواندن زیارتنامه و ادعیه، ختم قرآن، ایتام و فقرا می‌باشد که افراد بر اساس نیاتی که دارند، رسید دریافت می‌کنند.

* در بین این نیات، بیشتر نذورات در چه حوزه‌ای است؟
در بین ایرانی‌ها بیشترین نذورات ناذرین جهت میهمانسرای حضرت رضا(ع) می‌باشد و پس از آن مرمت و نگهداری ابنیه تاریخی اماکن متبرکه و فرش حرم، بیشترین ناذرین را به خود اختصاص داده است.
 سالانه بیش از ۷ هزار گوسفند زنده نذر میهمانسرای حضرت می‌شود که این گوسفندان توسط ناذران محترم از راه‌های دور و نزدیک جهت اهدا به میهمانسرای این بارگاه ملکوتی حمل و تحویل دفتر دریافت وام می‌دهند. همچنین برخی از زائران نذورات نقدی و غیرنقدی مانند حبوبات، برنج و... در این خصوص دارند، که تحویل دفاتر می‌دهند.

جالب است که بدانید بیشتر نذورات زائران غیر ایرانی به ویژه پاکستانی در حوزه امور جاری اماکن متبرکه و مرمت و نگهداری ابنیه تاریخی آن است.

* اشاره کردید که سالانه ۷ هزار گوسفند زنده برای مصرف در میهمانسرا تحویل دفتر نذورات دام می‌شود، در این دفاتر آیا گوشت گوسفند  و ... هم پذیرفته می‌شود؟
خیر، با توجه به مسایل بهداشتی که باید رعایت شود، در دفاتر نذورات دام تنها گوسفند زنده دریافت می‌شود و یا افراد با پرداخت وجه نقد می‌توانند در قسمتی از دام نیز سهیم شوند.
حتی گاهی دام‌های تحویلی به دلیل لاغری و نداشتن گوشت کافی بعد از مدتی نگهداری در مزرعه، ذبح می‌شوند و در اختیار میهمانسرا قرار می‌گیرند و یا اگر این دام‌ها به دلیل نداشتن گوشت کافی قابل مصرف نبود، فروخته و با وجه آن به صورت جایگزین برای میهمانسرا گوشت خریداری می‌شود.

علاوه بر ۷ هزار گوسفند زنده‌ای که برای میهمانسرا ناذرین نذر می‌کنند، سالانه حدود ۶ تا ۷ هزار گوسفند زنده و یا هزینه یک گوسفند برای عقیقه تحویل نذورات حرم مطهر رضوی می‌شود که گوشت‌های این گوسفندان توسط معاونت امداد مستضعفان آستان قدس رضوی برای محرومان و مستضعفان و مراکز خیریه صرف می‌شود.

منبع:قدس