رایة الهدی

به مناسبت فرا رسیدن ماه رجب ماه با حجت الاسلام محمود اصغرنژاد، کارشناس علوم قرآنی در خصوص چگونگی ایجاد نشاط معنوی در سبک زندگی از طریق عبادت به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد: 

نشاط معنوی که باید در سبک زندگی خود پیاده کنیم تا روح به حس رضایت برسد، چه ویژگی هایی دارد و چگونه محقق می شود؟
در دین اسلام ارتباط چهار تعریف مشخص دارد: ارتباط با خود، با خدا، با جمع و محیط زیست. کسی که بخواهد این چارچوب ها را به صورت دقیق رعایت کند، باید بداند ارتباط با خدا، درهم تنیده است با ارتباط با مردم نمی توان گفت هر یک از این ارتباط های چهارگانه جزیره های دور افتاده از یکدیگرند؛ ارتباط با خدا ارتباط با مردم را ترسیم و ارتباط با خود و محیط زیست را تنظیم می کند لذا باید کلیات دین را در ارتباط با یکدیگر دید. 
به طور مثال اگر در دین ما توصیه به امر به معروف شده، از آن سو به خوش اخلاقی در سفر هم سفارش شده است که این موضوع خود شادی آفرین است یا از حضرت علی (ع) نقل است که من شوخی می کنم اما غیر از سخن حق نمی گویم. لذا باید شوخی های خود را نیز در این چارچوب تعریف کنیم و انطباق دهیم و بدانیم شوخی توهین و استهزاء و سخن ناروا گفتن و به یکدیگر نسبت بد دادن نیست.
پس شادی در چارچوب دین مخرب نیست و هر جا احساس می کنیم این شادی آثار تخریبی دارد، علت آن دستکاری کردن چارچوب های دین است.
اما نشاط اجتماعی زمینه ساز نشاط معنوی در انسان است. جامعه اگر شاد باشد – شادی مجاز که گناه نباشد- این ها مقدمه عبادت می شود. از امام کاظم (ع) روایتی وارد شده است که می فرمایند: تلاش کنید که زمان شما چهار قسمت شود؛ قسمت اول مناجات با خدا، قسمت دوم امر معاش، قسم سوم همنشینی و نشست و برخاست با دوستان مورد اعتماد که این دوستان مورد اعتماد عیب های شما را برای خود شما آشکار می کنند و در باطن هم با شما خالص هستند و ضربه ای به شما نمی زنند و قسم چهارم زمانی را هم که خلوت می کنید برای لذت های حلال و با این ساعت قدرت پیدا می کنید برای سه قسم قبلی. 
پس نشاط معنوی را باید از متن زندگی شروع کرد. ضمنا این برنامه ریزی موجب می شود زندگی کلاف سرگردان نباشد و نه دنیا را برای آخرت خراب کنیم و نه آخرت را برای دنیا.
همین طور در کتاب کافی جلد دوم، صفحه 665 ، باب شوخی و خنده از امام کاظم(ع) نقل شده است: یحیی بن زکریا گریه داشت ولی خنده نداشت و عیسی(ع) هم گریه داشت و هم خنده، اما کار عیسی(ع) افضل از یحیی(ع) بوده است.
 

آنچه انسان را از شادی و نشاط معنوی دور می کند، چه مسائلی است؟
ببینید در هم تنیده بود چهار قسمت یاد شده برای زندگی خیلی مهم است. فردی از حضرت علی (ع) پرسید:من در عبادت شاداب نیستم . آن حضرت (ع) فرمودند: گناهان دست و پای تو را بسته اند که نمی توانی شاداب باشی.
بنابراین آن چه که ما را از شادی و نشاط معنوی دور می کند یا گناه است یا بی نظمی و بی برنامه بودن و سستی. تنظیم روابط اجتماعی و نظم و اراده قوی موجب می شود نشاط معنوی در زندگی ما ورود پیدا کند و این خود زمینه ای شود برای عبادت شاداب. 
 

با توجه به اینکه در ماه رجب قرار گرفته ایم و این ماه با فضای معنوی و عبادت های خاص همراه است، تا چه اندازه می توان از این فرصت برای کسب نشاط معنوی بهره گرفت؟
ما معمولا در جامعه هر مساله مهمی را تابلو می کنیم و در خیابان ها قرار می دهیم یا کاری که رهبری می کنند و هر سال را با نامگذاری خاصی مشخص می کنند تا جامعه آن را سرلوحه کار خود قرار داده و تا حد توان در آن راستا قدم بردارد. رجب هم تابلوی ماه های دیگر خدا است. حتی برخی از علمای اخلاق، این ماه را ماه آغاز سال می دانند و مقدمه ای برای اعمال ماه های دیگر. 
در این ماه می توان با نشاط معنوی و انجام عبادات، بندگی خدا را از سر گرفت و پالایش اساسی در روح خود ایجاد کرد.
ارتباط های اجتماعی ما باید قوی تر شده و از سوی دیگر رجب و شعبان را مقدمه ای برای ماه مبارک رمضان قرار دهیم؛ ماهی که اوج آمال آن در درخواست انجام حج خلاصه می شود و پس از پایان ماه مبارک، فصل حج آغاز می شود و حج نیز با بستن پیمان اخوت که حرکتی است اجتماعی، پایان می یابد. لذا همه این موارد یاد شده با جامعه شروع و تمام می شود، بنابراین، باید دانست که ایجاد شادی معنوی در گرو روابط اجتماعی و تقویت آن میان مومنین است.

منبع:شبستان