رایة الهدی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اجرای طرح سهمیه بندی بنزین و راه افتادن کارت سوخت برای خودروها، از تیرماه سال 86 روند فزاینده مصرف این فرآورده نفتی متوقف شد و قاچاق سوخت نیز تقریبا صفر شد.

علاوه بر آن شاهد کاهش چشمگیر مصرف بنزین بودیم به گونه ای که مصرف از 73.6 میلیون لیتر در سال 85 به 66.2 میلیون لیتر در سال 86 کاهش یافت.

با اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها در آذرماه 89، روند کاهش مصرف بنزین تشدید شد به گونه ای که مصرف آن در سال 90 به 59.9 میلیون لیتر در روز رسید.

توقف اجرای طرح هدفمندی یارانه ها در اواخر دولت دهم و تصمیم دولت یازدهم مبنی بر حذف سهمیه بندی بنزین و کارت سوخت از خردادماه 94، روند فزاینده مصرف این فرآورده نفتی را به خصوص در سال 97 به همراه داشت.

در همان ماه‌های نخست سال 94 که این اقدام صورت گرفت رئیس جمهور توئیت کرد «بنزین دو نرخی ایجاد فساد می‌کرد به همین دلیل آن را تک نرخی کردیم. حدود 10 هزار میلیارد تومان کسری در پرداخت یارانه‌ها در سال داریم.»  فارغ از این استدلال،‌ آمارها گویای این واقعیت است که مصرف بنزین از حدود 71 میلیون لیتر در سال 94 به 91.7 میلیون لیتر در سال 97 رسید که براساس نمودارها رشد غیرطبیعی را طی کرده است.

آمارها گویای این واقعیت است که عوامل مختلفی از جمله سهمیه‌بندی و کارت سوخت باعث شد روند مصرف در این دوره زمانی حتی با وجود نوسان ارزی سال های 90 و 91 سیر منطقی داشته باشد.

سال 84 مصرف بنزین 67 میلیون لیتر بوده و 10 سال بعد نیز با وجود افزایش خودروها و در نظر گرفتن متغیرهای دیگر حداکثر 4 میلیون لیتر به مصرف افزوده شده است. اما با حذف کارت سوخت روند صعودی بدون هیچ محدودیت آغاز شد و در نهایت دولت برای جبران این تصمیم اشتباه خود، در حال حاضر به سه برابر کردن قیمت این فراورده نفتی روی آورده است.

کار به جایی رسید که مسئولان نیز در شرایط تحریمی احساس خطر می‌کنند که ادامه یافتن شیوه مصرف، ما را در آینده نزدیک به واردکننده این سوخت تبدیل می‌کند. یکی از دلایل افزایش قیمت بنزین نیز همین عامل دانسته شد.

علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در این رابطه گفته است اگر روند مصرف بنزین با شرایط قبل ادامه می یافت سال 1400 با وجود سرمایه گذاری 4.2 میلیارد دلاری روی پالایشگاه ستاره خلیج فارس به واردکننده بنزین تبدیل می‌شویم.

آمارهای دستگاه‌های دولتی نشان می‌دهد حذف کارت سوخت از سوی مسئولان درست و کارشناسی نبود و دلایل آن همچنان مبهم و سوال برانگیز است. معلوم نیست با کدام منطق اقتصادی این کار صورت گرفت. 

علاوه بر حذف کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین، نوسانات ارزی در سال 97 باعث شد تا قاچاق این فرآورده نفتی جذابیت بالاتری پیدا کند و فاصله قیمت آن در مقایسه با کشورهای همسایه این پدیده شوم را رونق بیشتری بخشد.